Niepamięć Marka Modzelewskiego, reżyseria Piotr Ratajczak, Fundacja Garnizon Sztuki w Warszawie i Teatr im. Jaracza w Łodzi.
Człowiek poddaje się manipulacjom tego przemysłu, rozkoszując się wyobcowaniem od siebie samego i innych.
Walter Benjamin, Pasaże.
W Teatrze im. Jaracza 17 grudnia 2021 odbyła się łódzka premiera Niepamięci Marka Modzelewskiego w reżyserii Piotra Ratajczaka. Autor sztuki – lekarz specjalizujący się w radiologii i diagnostyce obrazowej – zdobył niegdyś rozgłos dzięki takim dramatom, jak Koronacja czy Dotyk. Obecnie stał się najmodniejszym dramatopisarzem polskim, bo w Warszawie obok Niepamięci są grane z ogromnym powodzeniem jeszcze trzy jego utwory: Inteligenci, Wstyd i Kto chce być Żydem?, przy czym dwa ostatnie w Teatrze Współczesnym.
Niepamięć jest typowym współczesnym dramatem psychologiczno-obyczajowym o charakterze komercyjnym, podporządkowanym gustom i oczekiwaniom publiczności. Ukazuje celebrytów „płynnej nowoczesności” i społeczeństwa konsumpcyjnego z charakterystycznym dla niego nienasyceniem i pragnieniem nieustannej pogoni za spełnieniem. Porusza przy tym modny temat wykorzystywania seksualnego kobiet i stosowania wobec nich przemocy w środowisku aktorskim, nagłośniony w USA przez ruch #MeToo.
Na scenie są dwie pary: Marcin i Agata oraz Agnieszka i Kamil. Marcin (Rafał Królikowski) to popularny aktor, człowiek sukcesu chętnie korzystający z uroków życia. U jego boku widzimy piękną i spełnioną żonę Agatę (Agnieszka Więdłocha). Kamil (Marcin Korcz) jest przeciwieństwem Marcina. To młody zagubiony mężczyzna, bez stałego zatrudnienia, poszukujący mocnych wrażeń. Związana z nim Agnieszka (Magdalena Kumorek) wydaje się z pozoru poukładana i zrealizowana zawodowo, jednak pod maską atrakcyjnej kobiety ukrywa się osoba niepewna, zraniona i zarazem wykorzystująca innych.
W pierwszej scenie widzimy Marcina i Agatę rozmawiających ze sobą w nowoczesnym, wyrafinowanym wnętrzu. Biel skórzanej kanapy współgra z bielą ubrań postaci. Błękitne neonowe światła i zimne, metalowe elementy tworzą wystrój współczesnego, dobrze urządzonego domu. Nastrój sterylności i anonimowości podkreślają białe kostiumy postaci przywodzące na myśl kitle lekarskie. Jeśli dodamy do tego cięte dialogi, nasycone sporą dawką ironii i sarkazmu, uzyskamy wrażenie podobne do chirurgicznego noża. Sztuka, pomyślana jako tragifarsa, ma potencjał tragizmu, na którego wybrzmienie nie pozwala specyficznie dawkowany humor podporządkowany fizjologiczno-filozoficznym motywom. Mamy tu zatem wszelkiego rodzaju aluzje i insynuacje seksualne czy rozmowy o zaburzeniach mentalnych. Całe spektrum neuroz i obsesji doskonale znanych z pierwszych stron gazet.
Agnieszka zaprasza Marcina i Agatę na wykwintną kolację do eleganckiej restauracji. Pikanterii spotkaniu dodaje fakt, że Agnieszka przed dwudziestu laty byłą żoną Marcina, niegdyś przez niego zgwałconą i niemogącą się uporać z traumatycznym doświadczeniem pomimo psychiatrycznej kuracji. W trakcie kolacji następuje swoiste rozpoznanie osób i ich motywacji. Całą sytuację wykorzystuje niemoralny kelner Kornel (Krystian Pesta) nagrywający wszystkie tajemnice, wybryki i osobliwe zachowania uczestników spotkania, by później w sposób pozbawiony skrupułów szantażować nimi Marcina.
W dialogach powraca motyw niepamięci i nieistnienia czasu. Z pozoru filozoficzne konstatacje nie wpływają jednak na pogłębienie portretów psychologicznych postaci. Dramatyczne momenty podkreśla wprawdzie umiejętna gra aktorska i reżyseria światła, jednak dialogi między postaciami nie przekraczają poziomu prostych, choć niekiedy zabawnych replik.
Niepamięć to zgrabnie pomyślany i wyreżyserowany dramat. Sztuka jest dobrze zrytmizowana i poszczególne sekwencje zapadają w pamięć. Lustro, które postawił przed widzami z Warszawy i Łodzi Modzelewski pokazuje ich samych. Migawki z codzienności, mimo szerokiego spektrum wrażeń, sprowadzają się jedynie do powierzchni obrazu, który chociaż wabi i pociąga, to nie dociera do głębi.
Niepamięć. Autor: Marek Modzelewski; reżyseria i opracowanie muzyczne: Piotr Ratajczak; scenografia i reżyseria światła: Marcin Chlanda; kostiumy: Grupa Mixer; plastyka ruchu: Arkadiusz Buszko. Obsada: Agnieszka Więdłocha/Karolina Gorczyca, Magdalena Kumorek, Rafał Królikowski/Krzysztof Czeczot, Marcin Korcz, Krystian Pesta. Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (Duża Scena); premiera łódzka 17 grudnia 2021. Koprodukcja z Fundacją Garnizon Sztuki w Warszawie; premiera warszawska 12 listopada 2021.
