20 edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatru Tańca i Perfomansu Ciało/Umysł w Warszawie.
Ciało / Umysł to jeden z najstarszych festiwali tańca w Polsce. Pierwsza edycja miała miejsce w 1995 roku pod nazwą Małe Formy Teatru Tańca. W tym roku odbyła się już dwudziesta, pod hasłem: „Niech żyję”. Program układany był w czasie lockdownu. Jak pisze we wstępie do programu dyrektor artystyczna Edyta Kozak, festiwal powstawał „w warunkach niewoli”. Tym razem bardziej niż występy zagranicznych artystów, jego ideą jest „zbieranie tego, co nasze”. Kozak jest też choreografką nawiązującego do spektaklu z 1995 roku Na czterech przedstawienia Na 4 – Terra Incognita. Twórcy otwierają w nim archiwa pamięci, zastanawiają się, co wówczas się wydarzyło. Spektakl poświęcony jest spotkaniu – także ze sobą samym, drogom zawodowym i życiowym tancerzy. Czwórka młodych tancerzy, mających tyle samo lat, co członkowie Teatru Tańca NEI, pierwszego w Warszawie niezależnego zespołu teatru tańca współczesnego, kiedy tańczyli w spektaklu Na czterech, kończy tę pracę, zastanawiając się, czym jest spotkanie ze sobą. Ewolucjom m. in. na drabince i wśród widowni towarzyszy kosmiczna muzyka, projekcje widoków brzegu morza. Spektakl jest rozpisaną na kilka głosów spowiedzią tancerzy, wykorzystany zostaje w nim archiwalny zapis z prób, a członkowie Teatru NEI są do tworzenia tej nowej wersji także zaproszeni.
Podróżą w przeszłość jest również Humani corporis fabrica, słuchowisko choreograficzne inspirowane podręcznikami anatomii z szesnastego – osiemnastego wieku, atlasami, które były tworzone przez artystów, i co ciekawe w kontekście tańca – ciało było w nich przedstawione w ruchu. Jak mówili twórcy tego spektaklu, powstawał on w „bólach i łzach”. Na scenie spotkały się różne światy, ścieżki. Centralnym rekwizytem okazał się stół kreślarski, a może stolarski, prowokujący skojarzenia, także ze stołem sekcyjnym, symbolizujący brzemię życia, ale także rzemiosło, przeszłość, znaczenie detalu, codzienność, trwanie. Ciało zużywa się, starzeje – stół trwa.
Twórcy wzięli tu pod lupę dojrzałe, męskie ciało. Interesował ich konkretny, „odtaneczniony” ruch, bez ozdobników. Tancerze wybrali najważniejsze fragmenty bardzo obszernego tekstu inspirowanego między innymi także Historią ciała czy Nagością Giorgio Agambena,podeszli do samych siebie i kwestii przemijania z humorem i dystansem. Do słuchowiska użyczył głosu Andrzej Chyra. Ciało stało się przedmiotem nawet metafizycznych rozważań – jak będziemy wyglądać i ile będziemy mieć lat po śmierci…
Manhattan to z kolei spektakl wyprodukowany przez bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark. Na Festiwalu Ciało/Umysł odbyła się jego warszawska premiera. Tytuł czerpie z nazwy amerykańskiego projektu, mającego na celu skonstruowanie pierwszej bomby atomowej. Dla dwóch młodych choreografek i wykonawczyń inspiracją była wizualizacja wybuchu bomby atomowej. W Manhattanie muzyka grana jest na żywo. Powstała w dużej mierze na bazie improwizacji, a instrumentaliści zostali włączeni w performans, co wyszło intuicyjnie. Przedstawienie prowokuje pytanie, czy da się tańcem wygrać wojnę, przezwyciężyć przemoc? Wojnę, którą oglądamy przecież najczęściej z bezpiecznego oddalenia, z kanapy.
Twórczyniom przyświecały pytania – jak zamienić kulturę przemocy na kulturę troski, czy nie za często jesteśmy jedynie obserwatorami makabrycznych wydarzeń, jakie serwują nam media, czym się karmimy – a także obawa przed wybuchem wojny, eskalacją przemocy. Poszukiwały możliwości spotkania i doświadczenia bliskości. Od premiery w Bytomiu minęły dwa lata, przedstawienie żyje, zmienia się. Pandemia wywarła na nie niewątpliwy wpływ – ma apokaliptyczny, niepokojący klimat. Obok tancerek Dominiki Komędery-Miśkiewicz i Dominiki Wiak oraz muzyków Aleksandra Wnuka i Michała Lazara wystąpił mały tancerz – wojownik capoeiry Fryderyk Liber, wyobrażający sobie niewidzialnego przeciwnika, ukazujący umowność walki, walkę jako zabawę.
Tegoroczny festiwal Ciało/Umysł był inny, niemiędzynarodowy, jednak nie mniej wartościowy i inspirujący, ukazujący taniec jako jedno z ważniejszych źródeł ludzkiej ekspresji.
20 edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatru Tańca i Performansu Ciało/Umysł w Warszawie, 6 sierpnia – 17 października 2021.
Na 4. Terra Incognita Koncepcja, choreografia i reżyseria: Edyta Kozak; muzyka: Igor Czerniawski, reżyseria światła: Jacqueline Sobiszewski; kreacja, wykonanie: Artur Grabarczyk, Aleksandra Krajewska, Michał Przybyła, Magda Widłak, Edyta Kozak, Paweł Pniewski, Beata Wojciechowska, Marek Wasążnik;
Humani corporis fabrica Choreografia: Jacek Przybyłowicz; wsparcie dramaturgiczne: Joanna Szmajda; ścieżka dźwiękowa: Adam Walicki; głos: Andrzej Chyra; wideo projekcje; wizualizacja: Beton; reżyseria świateł: Ewa Garniec. Tańczą: Ryszard Kalinowski, Grzegorz Pańtak.
Manhattan Koncepcja, choreografia, wykonanie: Daniela Komędera-Miśkiewicz, Dominika Wiak; muzyka, wykonanie: Aleksander Wnuk, Michał Lazar; wideo: Natan Berkowicz; reżyseria światła: Paweł Murlik.
