Od redakcji 124(177), czyli ułuda teatralnych aren. 13 października 2022 Sport i sztuka. Ewentualnie w odwrotnej kolejności – sztuka i sport, to dwa tematy dzisiejszego wydania Teatrologii. Publikujemy w nim recenzje ostatniej premiery w Teatrze Nowym w Zabrzu Chłopcy z Roosevelta w reżyserii Jacka Głomba oraz Heks z hołdy Zbigniewa Stryja z Miejskiego Centrum Kultury im. Henryka Bisty w Rudzie Śląskiej. Te dwa spektakle, opisane przez Magdalenę Mikrut-Majeranek, ukazują wzrost znaczenia śląskiej areny teatralnej. Nowy spektakl Głomba ze scenariuszem Katarzyny Knychalskiej poświęcony jest Klubowi Górnika Zabrze, powstałemu pod koniec 1948 roku z połączenia czterech różnych zespołów piłkarskich. Utworzony został tuż przed zjednoczeniowym kongresem polskiej lewicy, w okresie nasilającego się stalinizmu, gdy propagowano sport masowy, a likwidowano ten bardziej indywidualny, jak choćby tenis, uważany za burżuazyjny przeżytek. Klub przetrwał najtrudniejsze czasy i od lat pięćdziesiątych do osiemdziesiątych były wielokrotnym mistrzem Polski, a także zdobywcą Pucharu Polski. O tym „złotym okresie” Górnika, ale też i o jego ciemnych stronach opowiada zabrzańskie przedstawienie, w którym występują między innymi postaci Ernesta Pohla, Stanisława Oślizło, Włodzimierza Lubańskiego czy telewizyjnej spikerki Krystyny Loski, żony ówczesnego kierownika sekcji piłkarskiej Henryka Loski. Z kolei komedia Heksy z hołdy Stryja, grana po śląsku dla śląskiej publiczności i odwołująca się do lokalnych podań, stanowi śląski nurt teatru ludycznego. W dzisiejszym wydaniu zamieszczamy także wnikliwe sprawozdanie Adama Domalewskiego z litewskiej części Międzynarodowego Festiwalu Sirenos oraz felieton Antoniego Wincha, kończący cykl Cofnięcie kultury. Fiu, fiu, panie Dziejku, fiu, fiu, który ukazuje się u nas od marca tego roku i liczy w sumie cztery części. Odbywający się w Wilnie Międzynarodowy Festiwal Sirenos, będący również przeglądem najważniejszych litewskich przedstawień, zaprezentował w tym roku zarówno klasyczne spektakle teatru dramatycznego, realizacje eksperymentalne, jak i projekty zaangażowane społecznie. Wszystkie je opisuje w swym tekście Adam Domalewski, zwracając uwagę na fakt zgodności oceny międzynarodowego jury z oceną i odbiorem publiczności i krytyki (może poza Uśpionymi Oskarasa Koršunovasa). Antoni Winch w ostatniej części Cofnięcia kultury, o którym tak namiętnie rozprawiają bohaterowie Stanisława Ignacego Witkiewicza, w kolejnych odcinkach felietonowego cyklu dochodzi do kresu tej historii – samobójstwa Witkacego, który – jak pisze Winch – nie wytrzymał naporu dwóch totalitaryzmów i konieczności wyboru – „faszyzm czy bolszewizm”. I tak „Prawda Absolutna” czy „Tajemnica Istnienia” rozmyła się i stała „zwykłą teatralną bujdą” chętnie prezentowaną na wszelkiego rodzaju teatralnych arenach (też tych sportowych). Tekst ten publikujemy także z myślą o 83 rocznicy śmierci Witkacego, którą obchodziliśmy w tym roku jak zwykle 18 września. W Zapowiedziach benefis Teatru Kropka Theatre, przygotowany w ramach jubileuszu 25-lecia, który odbędzie się w Instytucie Teatralnym w Warszawie 22 października. W programie performance na żywo, emisja materiałów wizualnych oraz wypowiedzi naukowców, teatrologów, artystów i widzów. mk.