Od redakcji 173(224), czyli Nobel dla Fossego i strach. 12 października 2023 Tydzień temu, 5 października 2023, Akademia Szwedzka ogłosiła, że Literacką Nagrodę Nobla przyznała norweskiemu dramatopisarzowi, od dłuższego czasu właściwie nieobecnemu na polskich scenach. Trudno się dziwić tej absencji, skoro noblista Jon Fosse uparcie pisze dramaty, starając się wyrazić niewypowiedziane, a na dodatek od czasu religijnego nawrócenia jest rzymskim katolikiem. Sylwetkę i dorobek Jona Fossego omawia w swym felietonie Ewa Millies-Lacroix. Przypomina wszystkie telewizyjne, ale także sceniczne realizacje jego sztuk w Polsce. Ja stosunkowo późno obejrzałem dramat norweskiego dramatopisarza i na dodatek po niemiecku. W październiku 2005 na festiwalu Dialog-Wrocław Münchner Kammerspiele w jednej z hal filmowych na Sępolnie zaprezentował Sen o jesieni w reżyserii Luka Percevala, skądinąd Belga. Właśnie po spektaklu Percevala, docenionym przez festiwalową publiczność, Paweł Miśkiewicz zrealizował Sen o jesieni w Łodzi i w Teatrze Telewizji. Ponadto publikujemy cztery recenzje. W nieomal wszystkich powraca motyw katastrofy grożącej naszej cywilizacji, strach przed nadciągającą wojną. Adam Domalewski z pewną zwłoką napisał o Śnie nocy letniej Williama Shakespeare’a w inscenizacji Jana Klaty, powstałym w Teatrze Nowym w Poznaniu w scenerii post-apokaliptycznej. Recenzent też polemizuje z progresywnymi recenzentami, którzy usiłowali zdyskredytować Klatę za prowokacyjne naruszenie reguł politycznej poprawności i ośmieszenie metod mających doprowadzić do wyeliminowania przemocy z teatru. Aleksandra Wach omawia wystawiony we wrocławskim Capitolu przez Wojciecha Kościelniaka musical oparty na nakręconym w 1983 filmie Federica Felliniego A statek płynie. Kolejna wizja społeczeństwa tuz przed katastrofa, wybuchem Wielkiej Wojny. Film ten odegrał już pewną rolę w polskim teatrze. Jego kulminacyjna sekwencja – pogrzeb śpiewaczki operowej Edmei Tetui – zainspirowała Krzysztofa Warlikowskiego do zdmuchiwania prochów Tugatiego, wysypanych z urny na blat okrągłego stołu przez uczestników stypy, w warszawsko-krakowskim Krumie Hanocha Levina. Karol Rawski analizuje Antygonę Sofoklesa w nowym przekładzie Antoniego Libery graną w Teatrze Polskim w Warszawie w reżyserii Piotra Kurzawy na tle antycznych ruin, lecz we współczesnych kostiumach. Konflikt, który niszczy państwo. Magdalena Mikrut-Majeranek komentuje, rozgrywający się w Berlinie tuż przed styczniem 1933, musical Johna Kandery Kabaret zainscenizowany przez Małgorzatę Warsicką w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej, jako przestrogę przed nawrotem do narodowego socjalizmu. Karol Zimnoch pisze o Przemianie Franza Kafki zrealizowanej przez Marcina Bikowskiego w Białostockim Teatrze Lalek. Ze spektaklu wyłania się obraz świata jako koszmaru wywołanego chorobą. W zapowiedziach polecamy wieczór poetycki Didaskalia Wyspiańskiego, przygotowywany na 16 października przez Szymona Kuśmidra (grającego Kreona w omawianej w tym numerze „Teatrologii.info” Antygonie) w Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii w Łazienkach. rw.